خدمات سونداژ در منزل یکی از ضروری‌ترین خدمات برای بیماران و سالمندانی است که به هر دلیل نمی‌توانند خودشان به دستشویی بروند یا در دفع ادرار اختیاری ندارند. گاهی ممکن است به دلیل انجام یک عمل جراحی خاص مانع از راه رفتن فرد شود که در این صورت نصب سوند در منزل می‌تواند به عنوان یک راه حل مورد استفاده قرار بگیرد. سوند لوله‌ای است که به خارج شدن مستقیم ادرار از مثانه و تجمع آن در یک کیسه مخصوص منجر می‌شود.
سوند ادراری علاوه بر کسانی که اختیار ادرار ندارند، برای افرادی که دچار انسداد در مجاری ادراری شده‌اند نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. در صورتی که به سونداژ در منزل احتیاج دارید، باید با یک کلینیک پرستاری در منزل ارتباط برقرار نمایید تا با رعایت تمام نکات ایمنی و بهداشتی این فرایند را طی کنید؛ چرا که سونداژ مثانه در منزل یک پروسه حساس است و ممکن است با برخی خطرات مثل عفونت مجاری ادراری همراه باشد.
سونداژ چیست؟
همانطور که گفتیم برخی بیماران یا افراد سالمند ممکن است به تکرر ادرار مبتلا باشند و خودشان توانایی دفع ادرار را نداشته باشند. علاوه بر این گاهی ممکن است به منظور اندازه گیری میزان جذب و دفع بیمار، لازم باشد با سونداژ در خانه میزان مایعات دفع شده را اندازه گیری کنیم.
سونداژ به دو صورت موقت و دائمی قابل انجام است. وصل سوند موقت معمولا برای زمانی است که فرد تحت عمل جراحی قرار گرفته یا به صورت کوتاه مدت باید از راه رفتن خودداری کند؛ این سوند تنها یک بار استفاده می‌شود و ممکن است برای گرفتن نمونه ادرار، تخلیه احتباس ادرار و یا رفع انسداد استفاده شود. اما نصب سوند دائم برای افرادی که به صورت طولانی مدت به سوند احتیاج دارند صورت می‌گیرد. اما باید توجه داشته باشید که سونداژ یک عمل تخصصی و استریل است که باید توسط پرستار صورت بگیرد.
انواع سونداژ
همانطور که گفتیم انواع سوندها در دو دسته سوند دائمی و سوند موقت طبقه بندی می‌شوند. تفاوت این سوندها در مدت زمان استفاده، جنس و ضخامت و همچنین محل قرارگیری است.
سوند موقت
زمانی که یک فرد تحت یک عمل جراحی سخت قرار داشته و تا مدتی نمی‌تواند از تخت خود خارج شود، از سوند موقت (سوند نلاتون) استفاده می‌شود. نحوه نصب این سوند مانند سوند دائم است و از طریق محل خروج ادرار وارد مثانه می‌شود؛ اما جنس این سوند انعطاف کمتری داشته و به منظور باز کردن انسداد مجاری ادرار کاربرد دارد.
سوند دائمی
نصب سوند ادرار در منزل معمولاً با سوند دائمی یا سوند فولی شناخته می‌شود. این سوند از یک لوله انعطاف پذیر تشکیل شده که وارد مجرای ادرار شده و و با استفاده از یک بالون پر از آب مقطر فیکس می‌شود. این سوند به فرد کمک می‌کند برای دستشویی به کمک سایر افراد احتیاج نداشته باشد و از تخت خارج نشود.
سایر انواع سوند
به جز سوندهای موقت و دائمی که انواع متداول سونداژ هستند، انواع دیگری از سوند نیز وجود دارد که در شرایط خاص و بنا به نیاز بیمار نصب می‌شوند. بنابراین پرستاری را که برای وصل سونداژ در منزل انتخاب می‌کنید، باید به نصب این سوندها نیز مسلط باشد. انواع سوندها شامل:
سوند داخلی
سوندهای سه راهی
سوند سوپراپوبیک
سوند دو راه
سوند خارجی یا کاندوم شیت
علاوه بر این‌ها اصطلاحی به نام سونداژ معده در منزل توسط عموم مردم به کار گرفته می‌شود که غلط است؛ این لوله‌ها که می‌توانند تغذیه مستقیم به معده را فراهم کنند یا معده را مورد شستشو قرار دهند، سوند نیستند و لوله NGT نام دارند. با این حال خدمات مربوط به وصل لوله‌های NG و گاواژ یا لاواژ نیز توسط کلینیک‌های پرستاری در منزل ارائه می‌شوند.
در هنگام وصل کردن سونداژ در منزل باید به چه نکات توجه کنیم؟
نکات مهمی که در هنگام نصب سوند در منزل باید مورد توجه قرار بگیرد شامل:
به منظور استریل بودن فرایند لازم است قبل از شروع عملیات سوندگذاری دست‌ها با آب گرم و صابون شسته شوند.
تمام تجهیزات مورد نیاز برای سونداژ در منزل (مثل بتادین، سرم نرمال سالین، گاز استریل و چسب NS)
کیسه سوند باید پایین‌تر از سطح مثانه قرار بگیرد تا مانع از برگشت ادرار شود.
استفاده از دستکش لاتکس استریل به منظور نصب سوند لازم است.
پوست اطراف مجرای ادراری و سوند باید به صورت روزانه توسط آب گرم و صابون یا سرم نرمال سالین شسته شود.
نصب سوند فولی باید آرام و بدون تکانه‌های زیاد باشد تا از آسیب به مجاری ادراری خودداری شود.
استفاده از لباس‌های نخی و نازک توسط افرادی که سونداژ شده‌اند ضروری است.
نحوه نصب سونداژ در منزل
نصب سوند در منزل شبانه روزی مثل سایر خدمات تزریقات در منزل باید با دقت و توجه کامل انجام شود و فرد تجربه کاملی از این کار داشته باشد. نحوه نصب اصولی سوند به صورت زیر می‌باشد:
قبل از هر چیزی شستشوی دست با آب و صابون توسط پرستار باید مورد توجه قرار بگیرد.
قبل از سونداژ لازم است ناحیه تناسلی و به خصوص محل خروج مجاری ادراری باید به صورت کامل ضدعفونی شود.
سپس سوند فولی باید به صورت کاملاً استریل با ژل لوبریکانت یا ژل لیدوکایین آغشته شده و حتی مقداری از ژل به مجاری ادراری تزریق شود.
پس از نصب کامل سوند بالن آن باید با 10 تا 20 سی سی آب پر شود تا از خروج ناگهانی سوند جلوگیری شود.
در صورتی که از خدمات پرستار برای سونداژ در منزل استفاده کنید، تمام این مراحل به درستی طی می‌شود؛ اما شما می‌توانید با نظارت بر نحوه اجرای سوندگذاری از سلامت عزیزان خود اطمینان حاصل کنید.
نحوه تعویض سونداژ
علاوه بر نصب، باید به نحوه تعویض سونداژ در منزل نیز توجه کنید. به این منظور توجه به مراحل و نکات زیر را توصیه می‌کنیم:
در هنگام خروج سوند نیز لازم است دست‌ها به طور کامل شستشو داده شوند.
به منظور تسهیل خروج سوند بهتر است داخل آن به طور کامل تخلیه شود.
قبل از خروج سوند بالن آن را به طور کامل تخلیه کنید.
سوند را برداشته و سلامت آن را بررسی کنید.
سوند به همراه کیسه ادراری باید داخل پلاستیک جداگانه دور ریخته شود.
پس از خروج سوند و بررسی سلامت مجاری ادراری می‌توان مراحل سونداژ در منزل را تکرار کرد.
چه کسانی به سونداژ در منزل احتیاج دارند؟
همانطور که قبلاً هم گفتیم سونداژ در منزل برای بیمارانی که نمی‌توانند خودشان دفع ادرار داشته باشند یا احتباس ادراری دارند انجام می‌شود. اما بسته به نوع بیماری و شرایط جسمانی بیمار ممکن است از تجهیزات مختلفی برای سوند گذاری استفاده شود. افرادی که تحت جراحی قرار داشته‌اند و باید به صورت کامل در تخت استراحت کنند به سوند دائمی احتیاج دارند.
همچنین نصب سوند موقت برای افرادی که نمی‌توانند خودشان نمونه ادرار بدهند صورت می‌گیرد. گاهی ممکن است سالمندان و بیمارانی که در منزل هستند اما اختیاری بر دفع ادرار ندارند سوند تجویز شود. البته زمانی که پزشک تشخیص دهد که بیمار نیازی به سوند ندارد، سریعاً فرایند خروج سوند و استفاده از روش‌های دیگر صورت می‌گیرد؛ چرا که صرف نصب سوند می‌تواند با خطراتی برای بیمار همراه باشد.
نکاتی که روزانه هنگام استفاده از سوند ادرار در منزل باید رعایت کنید!
به منظور دفع خطرات احتمالی و رعایت حداکثر نکات بهداشتی لازم است یک سری مراقبت‌ها را در هنگام سونداژ در منزل رعایت کنید:
ضد عفونی کردن دست قبل از هرگونه تماس با سوند
استفاده از دستکش استریل در هنگام نصب سوند در منزل
تعویض سونداژ به صورت دوره‌ای و هر 7 تا 14 روز
تمیز کردن پوست اطراف مجاری ادراری
استفاده از لباس زیر نخی
تکان ندادن سوند
جلوگیری از پیچ خوردن یا کلمپ شدن سوند
نصب لوله سوند در کنار شکم
وجود لکه‌های خونی یا ترشحات غیر عادی در ادرار باید گزارش شود
قرار دادن کیسه ادراری در سطح پایین‌تر از شکم
مزایای نصب سونداژ در منزل چیست؟
استفاده از خدمات کلینیک‌های پرستاری به منظور سونداژ در منزل از ابعاد مختلف برای ما مزیت دارد. این کار باعث می‌شود بیمار بتواند در منزل شخصی اش استراحت کند و سریع‌تر بهبود یابد. همچنین پرستار قادر است به صورت شبانه روزی به منظور اصلاح سوند یا بررسی کیفیت ادرار اقدام کند.
با نصب سوند ادراری در منزل می‌توانید هزینه رفت و آمد را کاهش دهید و سختی‌های جابجایی مریض را متحمل نشوید.
سخن پایانی
به منظور دریافت خدمات سونداژ در منزل باید از افرادی کمک بگیرید که در این زمینه تخصص دارند. به همین دلیل توصیه می‌کنیم با کلینیک تخصصی هم‌دم ارتباط برقرار نموده و علاوه بر دریافت مشاوره رایگان، از خدمات پزشکی و پرستاری در منزل با به صرفه‌ترین تعرفه بهره مند شوید.